Θα την χαρακτήριζα ύπουλη νόσο. Δεν καταλαβαίνεις πότε ξεκινάει, δεν αντιλαμβάνεσαι πότε βρίσκεται σε περίοδο έξαρσης, δεν πονάς και δεν σου δίνει κανένα σημάδι ύπαρξης μέχρις ότου να έχει επεκταθεί τόσο που αν δεν θορυβείσαι με το παραμικρό, να βρίσκεσαι ήδη σε μη αναστρέψιμο στάδιο. Εξίσου αξιοθαύμαστο είναι, βέβαια, και το πόσο εύκολα μπορεί κανείς να την προλάβει. Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως η περιοδοντίτιδα, όπως συνηθίζουμε να την αποκαλούμε, δεν είναι μία νόσος αλλά μια ομάδα από νοσολογικές οντότητες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά έκαστη.
Όλοι λέγοντας περιοδοντίτιδα, αναφερόμαστε στη “χρόνια περιοδοντίτιδα” της βιβλιογραφίας. Στη χρόνια, λοιπόν, περιοδοντίτιδα, η συσσώρευση μικροβιακής πλάκας στα δόντια πυροδοτεί αρχικά μια ήπια φλεγμονή στα ούλα (ουλίτιδα) η οποία εφόσον χρονίσει αρχίζει να καταστρέφει τους βαθύτερους ιστούς. Έτσι, σταδιακά και σε βάθος χρόνου απορροφάται το οστό γύρω από τα δόντια και αυτά εμφανίζουν κινητικότητα και έντονη αιμορραγία. Όσο δεν απομακρύνονται τα μικρόβια τόσο τα ευρύματα αυτά είναι πιο έντονα. Είναι μια νόσος που αφορά κατα βάση ολόκληρο το φραγμό, αλλά όχι απαραίτητα. Επίσης στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι ασθενείς είναι μέσης ή προχωρημένης ηλικίας χωρίς αυτό να αποτελεί απαραβίαστο κανόνα. Η πρόληψη αφορά σωστή εφαρμογή στοματικής υγιεινής και άρα άπτεται της δεξιότητας του καθενός από εμάς. Η θεραπεία της περιλαμβάνει την αποτρύγωση, δηλαδή τον γνωστό σε όλους “καθαρισμό” αλλά σε επίπεδο ρίζας, καθώς τα μικρόβια την έχουν απογυμνώσει και κατά συνέπεια μολύνει. Στη βαρειά μορφή χρόνιας περιοδοντίτιδας για καλύτερο καθαρισμό των περιοχών στις ρίζες η προσπέλαση γίνεται χειρουργικά.
Επιθετική περιοδοντίτιδα είναι μία παρόμοια μεν αλλά αρκετά διαφορετική ταυτόχρονα ως προς την εξέλιξη και την αιτιολογία νόσος. Η όλη διεργασία απώλειας ιστών πραγματοποιείται πολύ γρήγορα, συχνά σε μικρότερες ηλικίες. Χωρίζεται σε εντοπισμένη που συνήθως προσβάλλει κεντρικούς τομείς και πρώτους γομφίους, κάνει την πρώτη εμφάνιση της στην εφηβική ηλικία και καθοριστική είναι η αύξηση του βακτηρίου Actinobacillus actinomycetemcomitans, και γενικευμένη που αφορά νεαρούς ενήλικες, περισσότερα δόντια σε σχέση με την εντοπισμένη και με μεγαλύτερη ποικιλία από βακτηριακά στελέχη. Η επιθετική μορφή περιοδοντιτιδας εμπεριέχει τον γενετικό παράγοντα, δηλαδή κληρονομείται. Επομένως, η καλή στοματική υγιεινή ως μέσο πρόληψης δεν φέρνει τα μέγιστα αποτελέσματα, ενώ η θεραπεία σε εμμένουσες καταστάσεις περιλαμβάνει και αντιβίωση πέραν της αιτιολογικής θεραπείας.
Η περιοδοντιτιδα , ως φλεγμονή, εμφανίζεται συχνά σε ανοσοκατασταλμένους μικρούς και μεγάλους ασθενείς. Έτσι λοιπόν, η περιοδοντίτιδα ως εκδήλωση συστηματικών νοσημάτων είναι μια κατηγορία που σχετίζεται περισσότερο με την ελλιπή δική μας αμυντική απόκριση στα βακτήρια, παρά με την υπέρμετρη αύξηση αυτών. Μερικές περιπτώσεις ανοσοκαταστολής αποτελούν οι λευχαιμίες, ο αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης, οι διαταραχές των ουδετερόφιλων πολυμορφοπύρηνων, οι χημειοθεραπείες, η λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων και ο HIV.
Και τώρα ας περάσουμε στις οξείες καταστάσεις, στις περιοδοντίτιδες ή καλύτερα περιοδοντικές νόσους που επιφέρουν έντονο πόνο και χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση. Eλκονεκρωτική περιοδοντίτιδα. Ο πόνος, η έντονη και αυτόματη αιμορραγία, η νέκρωση των ούλων και η κακοσμία είναι βασικά χαρακτηριστικά της. Η αιτιολογία της παρότι και πάλι είναι μικροβιακή αναδεικνύει ως βασικό τον παράγοντα “ξενιστής”. Έτσι λοιπόν, έντονο ψυχοσωματικό στρες, κάπνισμα και ανοσοκαταστολή πυροδοτούν την εμφάνιση της. Ο περιορισμός αυτών των επιβαρυντικών παραγόντων συνιστά και την καλύτερη πρόληψη. Η θεραπεία είναι αρχικά συμπτωματική, έπειτα αιτιολογική με χρήση αντισηπτικών αλλά και αντιμικροβιακών εάν συνοδεύεται από πυρετό και λεμφαδενοπάθεια. Η ελκονεκρωτική ουλίτιδα και πάλι προηγείται χρονικά.
Και τώρα κάποιες βασικές γνώσεις- πρακτικές και μη- συγκεντρωμένες:
» Η χρόνια περιοδοντίτιδα οφείλεται στα μικρόβια και πάντα έπεται της χρόνιας ουλίτιδας, η οποία είναι πλήρως αναστρέψιμη με καθαρισμό από τον οδοντίατρο και σωστό βούρτσισμα.
» Τα αντιβιοτικά δεν είναι η θεραπεία εκλογής καθώς η υπέρμετρη χρήση τους μειώνει την αποτελεσματικότητα τους στο κοινωνικό σύνολο (ανθεκτικότητα).
» Οι απώλειες ιστών που προκαλεί η περιοδοντίτιδα πολύ δύσκολα ανατάσσονται πλήρως χωρίς τη δική μας παρέμβαση. Γι’αυτό βλέπουμε συχνά την υποχώρηση των ούλων να παραμένει.
» Ένας εξαμηνιαίος έλεγχος από τον οδοντίατρο μπορεί να διαγνώσει αυτές τις νόσους πριν γίνουν καταστροφικές.
» Η στοματική υγιεινή είναι η αποτελεσματικότερη πρόληψη της χρόνιας περιοδοντίτιδας. Επίσης μειώνει τη βαρύτητα ή την ταχύτητα εξέλιξης στις υπόλοιπες μορφές.
» Το κάπνισμα και ο αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης είναι οι βασικότεροι επιβαρυντικοί παράγοντες που σχετίζονται με υποτροπιάζουσες και εμμένουσες μορφές περιοδοντίτιδας.
» Το άγχος επιτείνει τη φλεγμονώδη διεργασία.
» Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει χειρουργική παρέμβαση, κυρίως όμως σε προχωρημένες βλάβες.
» Εάν εντοπίσετε ανεξήγητη αιμορραγία των ούλων, αυξημένη κινητικότητα των δοντιών, αλλαγή της θέσης τους και υποχώρηση των ούλων σε συνδυασμό με πέτρα και κακοσμία καλό είναι να διερευνήσετε την ύπαρξη μιας νόσου του περιοδοντίου για να την αναστείλετε εγκαίρως.
Αντιλαμβανόμαστε κλείνοντας, πόσο “εύκολα” μπορεί κανείς να αποφύγει μια ενδεχόμενη προσβολή από τη χρόνια μορφή περιοδοντίτιδας αλλά και να βελτιώσει την εικόνα των υπόλοιπων μορφών που αναφέραμε. Γι’αυτό και εφιστούμε την προσοχή όλων στην εφαρμογή των κανόνων στοματικής υγιεινής. Σωστό βούρτσισμα, οδοντικό νήμα, συνέπεια και γνώση. Όταν γνωρίζουμε τι θέλουμε να πετύχουμε, είμαστε πιο αποδοτικοί.Όχι κάπνισμα, μείωση του άγχους. Και φυσικά δεν ξεχνάμε να προγραμματίζουμε με την ίδια συνέπεια τον έλεγχο μας από τον ειδικό. Αυτά αποτελούν αδιαμφισβήτητα το κλειδί της περιοδοντικής υγείας!
☞ one step forward: από το 2018 η ταξινόμηση των νόσων του περιοδοντίου έχει αλλάξει, οπότε οι παραπάνω χαρακτηρισμοί (χρόνια, επιθετική, εντοπισμενη κτλ.) έχουν αντικατασταθεί από στάδια και βαθμούς (stages, grades). Η συγκεκριμένη ονοματολογία όμως γίνεται πιο εύκολα κατανοητή γι’αυτό και παρατείθεται στο κείμενο.
👩🏼⚕️MT
Teeth Matter 